اینکه سازمان کشورهای صادر‌کننده نفت در این شرایط چه اقدامی انجام می‌دهد از اهمیت فراوانی برخوردار است. برای آگاهی از این شرایط با محمدعلی خطیبی، نماینده دائم ایران در هیات عامل اوپک گفت‌وگو کرده‌ایم.
- شرایط جاری بازار نفت چگونه است؟
نوسانات قیمت نفت یک حادثه طبیعی است. البته این نوسانات نباید به زیان تولید‌کنندگان و یا مصرف‌کنندگان نفت خام باشد. باید به‌نحوی باشد که امکان سرمایه‌گذاری‌های آینده را نیز تامین کند. در هر حال و به هر صورت نوسان قیمت نفت رخ‌می‌دهد و تحت‌تأثیر عوامل مختلفی است.
در شرایط جاری بازار در نوسانات قیمت چند نکته مثبت دیده می‌شود. نخست اینکه روند کاهش پیاپی قیمت نفت متوقف شده است یا احساس این است که متوقف شده است.
نکته دیگر این که، سطح نوسان قیمت به سطح بالای 40 دلار و تا بیش از 50دلار افزایش یافته است. پیش از این محدوده نوسان قیمت بین رقم‌های 30 و 40 بود بنابراین در مجموع شرایط بازار خوب به‌نظر می‌رسد.
- این شرایط تا چه حد تحت‌تأثیر اقدامات اوپک رخ داده است؟
هیچ‌کس بعد از اجلاس الجزایر امید نداشت که رعایت تولید اوپک عملی شود و رعایت سهمیه‌ها توسط اوپک تا 80درصد عمل کرد و این در بازار تاثیر داشت و این سستی که در بازار ایجاد شده بود برطرف شد. منابع ثانویه نشان داد که اوپک کمتر از سطح پیش‌بینی شده کاهش تولید داده است و تا 5/3 میلیون بشکه تایید کرده است بنابراین سطح ذخیره‌سازی‌ها کاهش یافته است.
- چرا اوپک در آخرین اجلاس عادی خود در وین تولید را کاهش نداد؟
نگرانی از شرایط اقتصاد جهان و ضرورت اجرای تصمیم‌های اوپک از سوی اعضا دو عاملی بود که در تصمیم اوپک برای کاهش مجدد تولید مؤثر بود.
اوپک در واقع ترجیح می‌دهد که روند رشد قیمت‌ها ملایم باشد و کاهش ذخیره‌سازی سریع رخ ندهد و به نوعی شوک به بازار وارد نشود. این در شرایطی که اقتصاد جهان با بحران مواجه بود می‌تواند نتیجه عکس برای اوپک داشته باشد.
یعنی اوپک از بین یک شرایط مطلوب قیمتی در کوتاه‌مدت و شرایط قیمتی مناسب در بلندمدت دیدگاه دوم را پذیرفت. ترجیح اوپک روند بهبود ملایم و هماهنگ با شرایط اقتصاد جهان بود و به همین دلیل در آخرین اجلاس تولید را کاهش نداد.
- آیا اوپک باردیگر تولید را کاهش می‌دهد؟
امروز گفته می‌شود در 3ماهه نخست سال میلادی برای نفت اوپک 5/28 میلیون بشکه تقاضا وجود داشته است.
با این تقاضا اوپک 28 میلیون بشکه نفت خام تولید کرد اما درمورد3ماه دوم گفته می‌شود که تقاضا به 29 میلیون بشکه می‌رسد و این یعنی یک میلیون بشکه کمتر از میزان تقاضا که به بهبود سطح قیمت‌ها در بازار کمک می‌کند اما اوپک پیش‌بینی کرده که در خرداد‌ماه و پیش از اجلاس عادی جلسه فوق‌العاده‌ای داشته باشد.
بنابراین اگر تا آن زمان تقاضا کمتر شود شرایط تغییر خواهد کرد و امکان کاهش تولید اوپک وجود دارد.
برخی پیش‌بینی‌ها از کاهش بیشتر تقاضا تحت‌تأثیر بحران اقتصادی جهان سخن‌گفته‌اند بنابراین اگر تقاضا تعدیل شود اوپک هم باید تولید را تعدیل کند. بنابراین شرایط جاری در بازار و با فرض عدم‌کاهش تقاضا مناسب است ولی بازار پرنوسان است و شرایط بازار در تصمیم اوپک تاثیر خواهد داشت.
